Anotusi
O le solo fatuga O se ituaiga o upu tautala e faʻaaoga ai le upu e faʻailoa ai se lagona loloto, se atagia poʻo se tulaga o le mafaufau. O lenei faaupuga e masani ona faʻaaoga e faʻaigoa ai pese, pese ma le alofa, ma solo fatuga e le tatau ona malamalama i ai e uiga tutusa ma solo o se ituaiga tusitusiga.
O le upu fatuga E aliaʻe mai i tu ma aga faa-Eleni anamua o le taulotoina o solo e o faatasi ma le tusisolo i mea fai musika pei o le kitara (faʻapea foi ia Erato, musumusuga o solo).
Pese poʻo le taulotoina o solo e eseʻese mai le maoaʻe poʻo le faʻamatalaina o solo na faʻasaoina mo pisinisi tumaʻoti, alofa ma faʻavae. Nai lo lea, na ia faasino i faigofie fomu ma le faʻaaogaina o le mita ma le solo, talu ai lona fiafia e taulaʻi atu i lagona faʻafiafiaina ae le o le matagofie auliaina o ana fomu.
- Tagaʻi foʻi: Tusitusiga
O ni tu ma aga masani o solo fatuga o:
- Le ode. Vivii poʻo faʻatusatusaga faʻamatalaina o se mea, se tagata (masani lava o se pele poʻo se toa) poʻo se tulaga.
- Eclogue. Masani o solo leoleo, e masani ona faʻasino i laufanua faʻataʻitaʻiga ma le vao aafiaga, ala i le faʻailogaina o le natura siosiomaga.
- O le sonnet. Poem aofia ai sefulu ma le fa hendecasyllable fuaiupu (11 silapela) saunia ma consonant rhymes, vaevaeina i ni faasologa e lua o le fa ma le lua o le tolu fuaiupu (quartet ma triplet) e ausia ai se melodic fausaga. Mo seneturi sa manatu i ai o le solo solo foliga tutusa silisili.
- Le elegy. Pese o tiga, faʻamavae po o le aue0.
- Madrigal. Matua o le alofa solo, puʻupuʻu i le uumi ae faʻatauaina i ona foliga ma tumu i le toetoe lava agatapuia lagona o le pele.
- Le faʻatusa. Pese puʻupuʻu, e masani ona taufaifai, malie pe faʻataʻalo, e faʻaalia ai le poto ma le poto a le solo.
Faʻataʻitaʻiga o solo fatuga
- "Sonnet" saunia e Lope de Vega
O se sonnet taʻu mai ia te aʻu e faia Violante,
i loʻu olaga na ou vaaia ai aʻu i le tele o puapuaga:
sefulufa fuaiupu fai mai o se sonnet,
ulagia, ulagia, alu le tolu.
Sa ou manatu o le a le mauaina se konesane
ma ua ou i le ogatotonu o le isi kuata;
ae afai ou te vaʻaia aʻu i le tolu tolu tolu,
e leai se mea i quartets e faʻafefe aʻu.
Mo le tolu tolu tolu o le a ou ulufale atu i ai,
ma e foliga mai na ou ulufale i le vae taumatau,
Ia, faaiu i le fuaiupu lenei o loo ou tuuina atu.
Ua ou i le lona lua, ma o loʻo ou masalosalo pea
O le a 'ou vaʻai i le sefulutolu fuaiupu faʻaiʻu:
faitau pe afai e sefulu ma le fa: ua uma
- "Romance del Conde Arnaldos" (fasimea) e le tusitala igoa
O ai e fia maua se laki
luga o vai o le sami,
e pei ona iai Arnaldos
le taeao o San Juan
alu e saili le tuliga
mo lana falcon e faʻatetele,
vaai atu ua sau se kalone
e te manaʻo e o i le laueleele
o moligaʻo aumai silika
rigging auro torzal
taula i ario
papa o 'amu lelei (…)
- "Soneto XXIII" e Garcilaso de la Vega
A o rosa ma lili
o loʻo faʻaalia le lanu i lau amio,
ma lau vaai faamaoni, faamaoni,
faʻapipiʻi le fatu ma taofi;
ma le umi o le lauulu, o lena i le uaua
mai le auro na filifilia, ma le televave lele,
mo le matagofie sinasina kola, faʻasaʻo,
e fealuaʻi le matagi, faʻataʻapeʻape ma faʻapepe;
tago i lau vaipuna fiafia
le fualaʻau suamalie, i luma ole taimi ita
ufiufi le tumutumu matagofie i le kiona.
O le a agi le matagi aisa.
Mea uma o le a suia le malamalama tausaga
mo le le minoi lana masani.
- "I le isu" (sonnet) saunia e Francisco de Quevedo
I se tasi taimi sa mau le tagata i lona isu,
i luga o le isu maoaʻe,
I aso ua tuanaʻi sa i ai se isu isu ma tusi,
I se tasi taimi i luga o se sili atu 'ava iʻa pelu.
O se foliga le lelei feagai,
i luga o le fatafaitaulaga mafaufau lelei,
i aso ua mavae sa i ai se elefane foliga i luga,
Ovidio Nasón na sili atu ona faamatalaina.
I luga o le osooso o le kalaka,
i luga o le pyramid i Aikupito,
o Ituaiga e sefulu ma le lua o isu.
I luga o le isu e matua le gata,
tele isu, isu matautia
e tusa ai ma foliga o Ana o se solitulafono.
- "Rima LIII" (fasi) saunia e Gustavo Adolfo Bécquer
O le a toe foʻi mai le folo faʻafefe
latou faamoega e tautau i luga o lau poletito,
ma faʻapea foi ma le apaʻau i ona tioata
taaalo o le a latou valaʻau.
Ae o mea na na taofi e le vaalele
lou lalelei ma loʻu fiafia e mafaufau loloto ai,
i latou na aʻoaʻo o matou igoa ...
O na ... o le a le toe foi mai!
O le a toe foi mai le honeysuckle bushy
mai lau togalaʻau puipui e aʻea,
ma e toe faʻapea foi i le afiafi e sili atu ona matagofie
o le a matala ona fugalaʻau. (…)
- "Paolo uliuli" (fasi) e Rosalía de Castro
A ou manatu ua e alu
ata uliuli ou te maofa ai,
i lalo o oʻu ulu,
ua e sau sau toe ula mai ia te aʻu.
Pe a ou mafaufau ua e alu
i le aso e tasi e te faʻaali mai ai ia te aʻu,
ma o oe o le fetu e susulu,
Ma o oe o le matagi e agi (…)
- "A e leiloa oe lava ..." saunia e Ernesto Cardenal
Ina ua ou leiloa oe, oe ma aʻu ua leiloa:
O aʻu ona o oe le tagata ou te alofa tele i ai
ma oe aua o aʻu le tagata na sili ona alofa ia te oe.
Ae o matou e toʻalua e sili atu lou leiloa nai lo aʻu:
aua o le a mafai ona ou alofa atu i isi e pei ona ou alofa ia te oe
ae latou te le alofa ia te oe pei ona ou alofa ia te oe.
- "Margarita, e matagofie le sami" (fasi) e Rubén Darío
Margarita, e matagofie le sami,
ma le matagi
O loʻo i ai le uiga lemu o le moli moli:
lou mānava
Talu ai o le a e mamao ese mai ia te aʻu,
sefe, teine, se mafaufauga filemu
lea aso na ia manaʻo e taʻu atu ia te oe
o se tala. (…)
- "CXXII" saunia e Antonio Machado
Sa ou miti na e aveina aʻu
i lalo o le auala savali paʻepaʻe,
i le ogatotonu o le fanua lanumeamata,
agai i le lanumoana o mauga,
agai i mauga lanumoana,
o se taeao toafilemu.
Sa ou lagonaina lou lima i loʻu lima
lou lima o se soa,
leo lou teine i loʻu taliga
pei o se logo fou,
pei o le logo logo
o le tafa o ata o le tautotogo.
O latou o lou leo ma lou lima,
i miti, matua moni! ...
Ola faamoemoe o ai na te iloa
mea e folo e le lalolagi!
- "Le malaga mautinoa" saunia e Juan Ramón Jiménez
Ma o le a ou alu. Ma manu felelei o le a nonofo, pepese;
ma o le a tumau loʻu togalaau ma lona laʻau lanumeamata,
ma lona papaʻe papaʻe.
O aoauli uma o le lagi e lanu moana ma filemu;
ma o le a latou taʻalo, e pei o lenei aoauli o loʻo latou taʻalo,
logo o le fusipaʻu.
O e na alofa mai ia te aʻu o le a oti;
ma o le 'aʻai o le a faʻafouina i tausaga uma;
ma i le tulimanu o laʻu togalaau fugalaau ma paʻepaʻe,
o le a se ese loʻu agaga, leai se aoga.
Ma o le a ou alu; Ma o le a naʻo aʻu, leai ni fale, leai se fale
lanumeamata, leai se paʻepaʻe lelei,
aunoa ma le lanumoana ma malolo le lagi ...
Ma manu felelei o le a nonofo, pepese.
- "Pese a le pese" (fasi) saunia e José de Espronceda
Ma le sefulu fana i le kulupu,
Matagi i o latou folauga,
e le tipiina le sami, ae lele
o se vaʻa folau.
Vaʻa Pirate latou te valaʻau,
mo lona toa, Le Fefe,
i sami lauiloa uma
mai le tasi i le isi tuaoi. (…)
- "Ode I - Retired Life" (fasi) saunia e Fray Luis de León
Oka se malologa olaga
o le tasi e sola ese mai le valea lalolagi,
ma lafi pea
ala, le mea na latou o i ai
nai tagata atamamai oe na i ai i le lalolagi;
E le faʻaseʻe i lou fatafata
o le mitamita tele le setete,
poʻo le faʻalo auro
e faamemelo i ai, gaosia
o le Moro poto, i le iasepi tumau! (…)
- "Vaquera de la Finojosa" (fasi) e le Marqués de Santillana
Teine aulelei tele
Ou te leʻi vaʻai i le tuaoi,
pei o se cowgirl
o le Finojosa.
Fausiaina o le auala
o Calatraveño
ia Santa Maria,
toilalo mai le moe,
e ui atu i laueleele gaoā
Ua ou faiaʻina
Na ou vaai i le teine povi
o le Finojosa. (…)
- "Coplas de Don Jorge Manrique mo le maliu o lona tama" (fasi) e Jorge Manrique
Manatua le agaga moe,
faʻaola le faiʻai ma ala i luga,
matamata
faʻafefea ona pasia le olaga,
faʻafefea ona oo mai le oti
matua filemu lava;
le vave ona alu o le fiafia,
faʻafefea, ina ua uma ona malilie
aumaia tiga,
faʻapefea, i lo matou manatu,
soʻo se taimi ua tuanaʻi
Sa sili atu. (…)
- "Le toto masaʻa" (fasi) e Federico García Lorca
Ou te le fia vaʻai i ai!
Tau atu i le masina e sau
Ou te le fia vaʻai i le toto
o Ignacio luga o le oneone.
Ou te le fia vaʻai i ai!
Le masina lautele.
Solofanua o ao malu,
ma le sikuea efuefu o le miti
ma willows luga o papupuni. (…)
Tagaʻi foʻi:
- Poems o le Romanticism
- Poems puupuu
- Ata faʻatusatusa