Anotusi
I le kalama, tagata o le kalama foliga e faʻaalia ai se sootaga i le va o tagata / mea faitino ma le gaioiga o le tautala.
Pe a faʻatasia se veape i le tagata muamua, o lona uiga o loʻo faʻatinoina e le tutusa sipika (faʻasalalau) poʻo se vaega o tagata taʻitoʻatasi, e aofia ai ma le tagata tautala.
O le tagata muamua mafai ona:
- Tasi muamua tagata: Ou / I
- Tagata muamua tele: O matou / matou
A faʻapea e faʻatasia se veape i le tagata lona lua, o ia na te faʻatinoina le gaioiga o le faʻalogo poʻo le tagata faitau (taliaina).
O le tagata lona lua mafai ona:
- Tagata lona lua nofofua: Oe / Tú, tú, vos
- Tagata numera lua: Oe / Oe, oe
I nisi upu, i le Igilisi o le lona lua tagata ei ai le tutusa foliga mo uma uma le tele ma le singular. Pe o faʻasino i le tuʻufaʻatasi "oe" poʻo le numera tele "oe" o se mea e tatau ona malamalama i ai i le mataupu.
Pe a faʻapipiʻiina se veape i le lona tolu o tagata, o le tagata na te faia le gaioiga e le o le na lafoina poʻo le na te taliaina le feʻau. Lona uiga, o se tasi e i fafo atu o le tautala gaioiga.
O le tagata lona tolu mafai ona:
- Tasi tagata toʻatasi: Ia, ia, ia / Ia, ia
- Tagata numera tele: Latou / Latou, latou
I le Igilisi, o le faʻaupuga o veape i le toeititi o taimi uma tumau tumau le suia mo tagata eseese kalama. Faʻataʻitaʻiga:
- O aʻu alu i Farani i le tausaga ua teʻa. / Na ou alu i Farani i le tausaga ua teʻa. (Tagata muamua)
- Oe alu i Farani i le tausaga ua teʻa. / Na e alu i Farani i le tausaga ua teʻa. (Tagata lona lua)
- lea e iai alu i Farani i le tausaga ua teʻa. / Na alu i Farani i le tausaga ua teʻa. (Tagata lona tolu)
- Latou alu i Farani i le tausaga ua teʻa. / Na latou o atu i Farani i le tausaga ua teʻa. (Tagata lona tolu)
E pei ona vaaia i le faʻataʻitaʻiga, aʻo le Sipaniolo e veape le veape mo tagata taʻitasi, i le Igilisi e tumau pea le le suia.
Peitai, i le taimi nei taimi, o veape e faʻatasia ma se tamaʻi fesuiaʻiga i le lona tolu o tagata singular:
- Ou te taalo tenisi. / Ou te taʻalo tenisi. (Muamua tagata numera tasi)
- E te taʻalo tenisi. / Oe taʻalo tenisi. (Tagata lona lua nofofua)
- Matou te taʻalo tenisi. / Matou i tenisi. (Muamua tagata numera tele)
- E te taʻalo tenisi. / Oe taʻalo tenisi. (Tagata numera lua)
- Latou te taʻalo tenisi. / Latou taʻalo Tenisi. (Tasi tolu tagata)
- E iai laʻu tenisi. / Na te taʻalo tenisi. (Tasi le tagata numera tasi)
- E taalo tenisi ia. / E taalo tenisi ia. (Tasi le tagata numera tasi)
E i ai foi veape faʻavasega e pei o le avea (ia avea, ia avea) pe mafai (ia mafai) ia i ai ni faʻapitoa ituaiga.
I le tulaga o le mafai, e le suia i le lona tolu o le tagata nofofua:
- E mafai ona ou pese lelei. / E mafai ona ou pese lelei. (Muamua tagata numera tasi)
- E mafai ona e pese lelei. / E mafai ona e pese lelei. (Tagata lona lua nofofua)
- E mafai ona pese lelei. / E mafai ona pese lelei. (Tasi le tagata numera tasi)
- E mafai ona pese lelei. / E mafai ona pese lelei. (Tasi le tagata numera tasi)
I le tulaga o le veape ia avea, e sili atu ona 'eseʻese foliga i le taimi nei ma le taimi ua tuanaʻi faigofie.
Nei
- O aʻu / o aʻu, o aʻu (Muamua tagata tuʻufaʻatasi)
- Oe o / Oe o, oe (Lua tagata tulagaʻese)
- O ia / o ia o, o ia (Tolu tagata tulagaʻese)
- O ia / o ia, o ia (Tolu tagata tulagaʻese)
- O matou o / Tatou te, tatou o (Muamua tagata tele)
- Oe o / Oe o, oe (Lua tagata numera tele)
- Latou o / Latou te, latou (Tolu tagata tele)
Mulimuli
- Sa ou / Sa ou, sa ou (Muamua tagata numera tasi)
- Oe sa / Oe na, oe sa (Lona lua tagata tulaga ese)
- O ia / O ia, o ia (Tolu tagata tulagaʻese)
- O ia / Sa i ai o ia, o ia (Tolu tagata numera tasi)
- Sa matou / Sa matou i ai, matou sa (Muamua tagata tele)
- Oe sa / Oe na, oe (Lua tagata numera tele)
- Sa latou / Latou sa, latou (Tolu tagata tele)
Sili atu muamua, lona lua ma le lona tolu tagata faʻataʻitaʻiga i le Igilisi
- Ua ou fiafia lava e vaʻai atu ia te oe. / Ua ou fiafia lava e vaʻai ia oe (Muamua tagata tuʻufaʻatasi)
- Matou te leʻi sauni mo le suʻega. / Matou te leʻi sauni mo le suʻega (Muamua tagata toʻatele)
- E mafai e le uso o loʻu tina ona ave aʻu i le fale i lana taʻavale. / E mafai e le uso o loʻu tina ona momoli aʻu i le fale i lana taʻavale (Tasi le tagata tuʻufaʻatasi)
- Sau loa! E mafai ona e faia! / Tatou o! E mafai ona e faia! (Tagata lona lua nofofua)
- Na fai le miti a le teineititi anapo. / Sa fai le miti a le teine laititi anapo (Tasi le tasi tagata)
- Latou te le taliaina le feagaiga / Latou te le taliaina le fefaʻatauaiga. (Tasi tolu tagata)
- Sa outou matua fesoasoani uma. / Sa outou matua fesoasoani uma. (Tagata numera lua)
- Mafai ona ou ala umi? / Mafai ona ou ala umi? (Muamua tagata numera tasi)
- Ua matua fiainu le maile. / Ua matua fiainu le maile. (Tasi le tagata numera tasi)
- E fiafia o ia i aisa. / E fiafia o ia i aisa kulimi. (Tasi le tagata numera tasi)
- E tele mea na matou aʻoaʻoina. / E tele mea na matou aʻoaʻoina. (Muamua tagata numera tele)
Andrea o se faiaoga gagana, ma luga o lana Instagram teutupe na te ofoina atu ni lesona tumaoti e ala i le vili vitio ina ia mafai ai ona e aʻoaʻo e tautala Igilisi.