Anotusi
- Organelles i sela eukaryotic
- Organelles i prokaryotic sela
- Faʻataʻitaʻiga o organelles i sela eukaryotic
- Faʻataʻitaʻiga o organelles i prokaryotic sela
O le totoga poʻo sela sela o mea ia o loʻo i totonu o sela uma. Latou te fesuisuiaʻi i le faʻaupuga ma eseʻese mai le tasi ma le isi i le gaioiga o loʻo faʻamalieina e tagata taʻitasi i totonu o le sela. O lesi foi mea: o le mitochondria, o le Golgi mea faigaluega, o le ribosome.
O loʻo iai organelles i sela eukaryotic ma prokaryotic. O le ituaiga ma numera o totoga o loʻo i ai le sela e faʻalagolago tonu lava i lana galuega ma le faʻavae. O lesi foi mea: totoga laʻau maua le chloroplast organelle (lea e nafa ma le photosynthesis).
Organelles i sela eukaryotic
O sela eukaryotic o sela ia e iai le sela o loʻo iai DNA. Latou i ai i le unicellular ma multicellular meaola. O lesi foi mea: sela manu, sela sela.
O lenei ituaiga sela ua faia i luga o se fausaga o loʻo i ai le membrane, o sela sela ma le cytoplasm (o loʻo maua ai le tele o sela sela) Organelles faʻatagaina sela eukaryotic ia sili atu le faʻapitoa nai lo prokaryotic sela.
- E mafai ona fesoasoani ia oe: Faʻapitoa sela
Organelles i prokaryotic sela
Prokaryotic sela o mea na e leai ni sela 'aʻano. O loʻo iai latou i meaola eseese. E i ai so latou faʻavae laʻititi ma e laʻitiiti lavelave nai lo sela eukaryotic. O lesi foi mea: le siama, o faʻaputuga.
E le pei o sela eukaryotic, o prokaryotes e tau leai ni totoga eseese i totonu o latou fausaga, e eseese e tusa ai ma uiga ma galuega o sela taʻitasi ma e naʻo nisi lava e maua ai. O lesi foi mea: ribosome poʻo plasmids.
Prokaryotic sela faʻasoa tufatufaina le membrane, cytoplasm, ribosome, ma genes mea ma le eukaryotic sela.
Faʻataʻitaʻiga o organelles i sela eukaryotic
- Pa feaveaʻi. Maumaʻa fausia e maua ai le puipuiga i sela maua i laʻau, fungus, ma nisi prokaryotic sela. E faia aʻe i gaʻo ma polotini. Lenei pa sela puipuia le sela mai le fafo siosiomaga.
- Membrane Plasma. O se manifinifi lipid bilayer o loʻo i ai polotini mole. E mausali ma o lana gaioiga o le faʻatonutonuina o le ulufale ma le alu ese o mea i totonu o le sela. Puipuia le fausaga ma le faʻamaoni o le sela mai fafo siosiomaga mea. O loʻo iai foʻi i sela prokaryotic.
- Tulaga faigata endoplasmic retikulum. O se fesoʻotaiga o membrane o loʻo iai i le toeititi lava o eukaryotic sela. O lona aoga o le tuʻufaʻatasia ma felauaiga o polotini. E i ai ribosome e maua ai ona foliga mataga.
- Faʻamaeʻaina endoplasmic retikulum. Membrane o loʻo faʻaauau pea le faigata o le endoplasmic retikulum ae leai sona ribosome.O ana galuega e aofia ai le feaveaʻi o sela, lipid synthesis ma le calcium teuina.
- Ribosome. Supramolecular complexes e tele na maua i le toeititi lava uma eukaryotic sela. O lona aoga o le tuʻufaʻatasia o polotini mai faʻamatalaga o loʻo i totonu o le DNA. E maua fua latou i le cytoplasm pe faʻapipiʻi i le endoplasmic retikulum faigata. O loʻo iai foʻi latou i sela ole faʻamaʻi.
- Meafaigaluega Golgi. Faʻasologa o membranes o lana galuega o le feaveaʻi ma afifi polotini. E nafa ma le fausiaina o le gluco-lipids ma le gluco-proteins.
- Mitochondria. Fausaga o elongated po oval foliga foliga nafa mo le tuuina atu o le malosi i le sela. Latou te tuʻufaʻatasia le adenosine triphosphate (ATP) e ala ile manava ole sela. E maua i latou toeititi uma sela eukaryotic.
- Vacuoles. Fausaga o loʻo iai i sela uma o laʻau. E fesuisuiaʻi faʻatatau i le sela na latou aofai ai. La latou galuega o le teuina ma felauaiga. Latou fesoasoani i le tuputupu ae o totoga okeni ma aano o le tino. I se faʻaopopoga, latou faʻalavelave i le gaioiga o le homeostasis (faʻatulafonoina o le tino).
- Microtubules. Tubular fausaga o loʻo i ai i totonu oa latou galuega tauave: intracellular felauaiga, gaioiga ma faʻatulagaina o organelles i le sela ma faʻalavelave i le sela vaevaega (uma i mitosis ma meiosis).
- Vesicle Intracellular sacs o lana galuega o le teuina, lafoina pe faʻatonutonu lapisi sela. Latou vavaeʻese mai le cytoplasm e se membrane.
- Lysosome Pusa lapoʻa o loʻo i ai digestive enzymes. O a latou gaioiga e aofia ai le molioʻoina o polotini, sela faʻaaluina ma phagocytosis o pathogens e osofaʻia le sela. O loʻo iai latou i sela uma o meaola. Na fausia e le Golgi mea faigaluega.
- Nucleus. Membranous fausaga e aofia ai DNA i totonu macromolecules taʻua o chromosome. E naʻo sela eukaryotic e maua ai.
- Nucleolus Itulagi i totonu o le faʻavae aofia ai RNA ma polotini. O lona aoga o le tuʻufaʻatasia o le ribosomal RNA.
- Chloroplasts. Plast maua faʻapitoa i algae ma totoga sela. E nafa ma le faʻatinoina o le photosynthesis i totonu o le sela. E i ai a latou taga totonu o loʻo iai le chlorophyll.
- Melanosomas. Spherical poʻo elongated fausaga e i ai melanin, le pigment e mitiia malamalama. E maua i latou i sela o manu.
- Centrosome Nofoaga faʻatulagaina o le Microtubule o loʻo iai i nisi sela o manu. Auai i sela vaevaega ma felauaʻiga auala. Faʻatulaga microtubules o le sela.
- Cytoskeleton O se faʻavae o polotini e tuʻuina atu ai ma faʻavasega totonu vaega o le sela. E auai i intracellular feoaʻiga ma sela vaevaega.
- Kilia. Laititi, puʻupuʻu ma tele villi e faʻatagaina ai feʻaveaiga o sela ma felauaiga. E maua i latou i luga o le tele o ituaiga o sela.
- Flagella Faʻavae o uumi ma laumei lapisi e faʻatagaina ai le feoaʻi o sela ma fesoasoani i le puʻeina o meaʻai.
- Peroxisome. Vesicle-foliga fausaga e faʻamalieina metabolic gaioiga. E maua i latou i tele sela eukaryotic.
- Amyloplasts. O loʻo maua i totonu o sela o laʻau la latou galuega o le teuina o le masoa.
- Chromoplasts Plast maua i nisi o sela sela e teu ai pigment e maua ai fugalaʻau, au, fualaʻau, ma aʻa latou lanu.
- Proteinoplasts. Plasts maua i nisi sela sela o latou galuega o le teuina o polotini.
- Oleoplasts. Papatusi maua i nisi sela sela o latou galuega o le teuina o suauʻu poʻo gaʻo.
- Glioxisome. O se ituaiga o peroxisome o loʻo i ai i nisi sela o laʻau e faʻaliliuina lipids i gaʻo i le taimi o germination fatu.
- Acrosome. Vesicle tu i le pito o le sperm ulu o loʻo i ai hydrolytic enzymes.
- Hydrogenosome. Membrane-faʻatapulaʻaina fausaga e gaosia ai molemone hydrogen ma ATP.
Faʻataʻitaʻiga o organelles i prokaryotic sela
- Nucleoid. O itulagi sela e le faʻatusalia o sela prokaryotic e iai le sela a le sela.
- Palama Fausaga faʻataʻamilomilo o loʻo iai le vaega o le sela. Ua taʻua foi i latou o "genes feaveaʻi." Latou i ai i siama ma archaea.
- Pili. Faʻaopoopoga maua i luga o le tele o siama. Latou faʻatinoina eseesega gaioiga e pei o le minoi o le sela poʻo le fesoʻotaʻiga i le va o siama.
- E mafai ona tautuaina oe: Unicellular ma multicellular meaola