Tusitala:
Peter Berry
Aso O Foafoaga:
17 Iuli 2021
Faafouga Aso:
10 Mae 2024
Anotusi
- Faʻaaogaina o le galuega faʻasino
- Faʻaaogaina o le faʻaalia poʻo le faʻagaeetia gaioiga
- Faʻaaogaina o le apili galuega tauave
- Faʻaaogaina o le metalinguistic function
- Faʻaaogaina o le solo solo
- Faʻataʻitaʻiga o gaioiga phatic
O le Gagana galuega Latou te fai ma sui o eseʻese sini ma mafuaʻaga e tuʻuina atu i le gagana pe a fesoʻotaʻi.
Na suʻesuʻeina e le au suʻesuʻe gagana a matou auala e tautala ai ma iloa ai, o gagana uma e suia o latou foliga ma galuega e faʻamoemoeina i le mafuaʻaga ua faʻaaogaina ai latou.
E tusa ai ma le aʻoaʻo gagana Rusia o Roman Jackobson, o le aoga o le gagana e ono:
- Faʻatonuga pe faʻamatala galuega. E faʻataua i luga o le faʻasino ma le mataupu talu ai o le gaioiga e faʻaaogaina e tuʻuina atu ai faʻamatalaga taua e uiga i mea uma o loʻo siʻomia ai i tatou: mea faitino, tagata, mea na tutupu, ma isi. O lesi foi mea: Ua toʻatele tagata ua siitia atu i le talafatai o le taulaga.
- Gaioiga faʻaosofia pe faʻaalia. E taulaʻi i le tagata faʻatau ao ia saili e faʻafesoʻotaʻi a latou setete i totonu (lagona, agavaʻa, ma isi). O lesi foi mea: Ua ou ita tele ia te oe.
- Apili poʻo le faʻaaogaina conative. E taulaʻi i le tagata e taliaina a o ia saili e faʻasalalau se faʻatonuga, se talosaga poʻo se mea o loʻo faʻatali mo tali. O lesi foi mea: Faʻamolemole suʻe meaaoga, faʻamolemole.
- Galue metalinguistic. E faʻataua i le gagana code ao ia sailia faʻavasegaina o le feʻau faʻasalalau. O le agavaʻa o le gagana e faʻamatala ai ia lava. O lesi foi mea: O numera numera o i latou na e faʻamatalaina faʻamatalaga e uiga i le aofaʻi e aliali mai ai le nauna.
- Poetic poʻo le matagofie gaioiga. E faʻaautu i le feʻau aʻo faʻaaoga le gagana mo le mafaufau loloto, manatunatu loloto poʻo ni mea faʻalelei. O lesi foi mea: Ou te vaʻai ia te oe i tulimanu uma i taulaga uma, ae ou te le iloa pe o se miti po o se miti.
- Phatic poʻo fesoʻotaʻiga gaioiga. E taulaʻi i le auala o fesoʻotaʻiga talu ai o lona faʻamoemoe e faʻamaonia pe o le fesoʻotaʻiga o loʻo faʻasalalau saʻo ma lelei. O lesi foi mea: E foliga manaia?
Faʻaaogaina o le galuega faʻasino
- E ala ile faʻasalalauina o le malamalama faʻamaonia. O lesi foi mea. 2 + 2 tutusa ma 4
- I le faitauina o mea taua na tutupu. O lesi foi mea: Na ou taunuu i Atenitina ia Aukuso 2014.
- I le lipotia o se mea na tupu pe a tupu. O lesi foi mea. Maʻama, na paʻu ese lou sikafu.
- Pe a maitauina le setete o se mea. O lesi foi mea: Na uma le matou pateta.
- E ala i le faʻalauiloaina o ni faʻasologa o mea e tutupu. O lesi foi mea: O le a ou pikiina oe i le nofoaga o nofoaafi taeao.
- Tagaʻi foʻi: Faʻataʻitaʻiga faʻaaogaina galuega
Faʻaaogaina o le faʻaalia poʻo le faʻagaeetia gaioiga
- I le faʻaaogaina o se faʻaupuga le moni. O lesi foi mea: Ua ou matua oti lava.
- Pe a faʻafesoʻotaʻi le tiga ma se tali faʻafuaseʻi. O lesi foi mea: Oi!
- I le taʻutaʻu atu o tatou lagona i isi. O lesi foi mea: Amuia mata!
- I le fesiligia o matou fesili e aunoa ma le faʻatali mo se tali. O lesi foi mea: Aisea ua tupu ai ia te aʻu?
- Tagaʻi foʻi: Faʻataʻitaʻiga o gaioiga faʻalagona
Faʻaaogaina o le apili galuega tauave
- Pe a fesili mo faʻamatalaga e uiga i se mea. O lesi foi mea: E mafai ona e taʻu maia le taimi faamolemole?
- I le fesili atu mo se tali mai i isi. O lesi foi mea: E mafai ona e faʻatagaina aʻu ou te pasi?
- E ala i le tuʻuina atu o se faʻatonuga tuʻusaʻo. O lesi foi mea: Aai uma meaai!
- Pe a talosagaina se tautua. O lesi foi mea: Le siaki, faʻamolemole!
- Tagaʻi foʻi: Faʻataʻitaʻiga o galuega apili
Faʻaaogaina o le metalinguistic function
- A fesili e uiga i se mea e le malamalama O lesi foi mea: O ai e te tautala ai?
- I le le iloaina o le igoa o se mataupu. O lesi foi mea: O le a le igoa o le masini na e aumaia i le isi aso?
- I le le iloa le uiga o se upu. O lesi foi mea: O le a lena puerperium, Maria?
- A faʻamatala i se tagata mai fafo ni fesili e uiga i la matou gagana. O lesi foi mea: I Peru matou te fai atu "O le a timu" o se ituaiga o taufaʻamataʻu taʻalo.
- I le faʻamatalaina o le kalama tulafono i se tasi. O lesi foi mea: O aʻu, oe, o ia… o soanauna, ae le o ni tusitusiga.
- Tagaʻi foʻi: Faʻataʻitaʻiga o metalinguistic function
Faʻaaogaina o le solo solo
- Pe a fausiaina laulaufaiva twister, na o le disursive gaioiga o le luitau o le mafai ona fai atu ia latou. O lesi foi mea: E tusa o le sika, o isi paelo.
- I le faʻaaogaina liliu mai i le lauiloa sosoʻo. O lesi foi mea: Poʻo ai lava e alu i Seville leiloa lona nofoa.
- A o taulotoina se solo i se tulaga faʻapitoa, na o mo le fiafia o le faʻalogo i lona matagofie. O lesi foi mea: Ou te manaʻomia le sami aua e aʻoaʻoina ai aʻu: / Ou te le iloa pe ou te aʻoaʻo musika poʻo le malamalama: / Ou te le iloa pe o se galu toʻatasi pe o loloto / pe na o se leo malu poʻo faʻaosofia / manatu o iʻa ma vaʻa. (Fuaitau na tusia e Pablo Neruda).
- I le faʻaaogaina o se faʻaaliga foliga e tuʻuina atu ai le faʻamamafaina poʻo le paoa i mea tatou te manaʻo e fesoʻotaʻi. O lesi foi mea: Ua alu le tautotogo ma oe.
- A tusia pe faitau se tusitusiga tusi.
- Tagaʻi foʻi: Faʻataʻitaʻiga o faʻatusatusaga galuega
Faʻataʻitaʻiga o gaioiga phatic
- I le amataina o se talanoaga ma siaki ia iloa pe faʻalogo. O lesi foi mea: Talofa? Ioe?
- I le fesili atu mo se faʻamatalaga o se mea matou te leʻi malamalama ai. O lesi foi mea: Ah? Ei?
- I le fesoʻotaʻi atu i se auala e manaʻomia ai ni tulafono laiti, pei o leitio. O lesi foi mea: I fafo ma fafo.
- Pe a talanoa i seisi, ia faʻailoa ia latou ua matou uaʻi atu. O lesi foi mea: Ua lelei, oka.
- Pe a talanoa i luga o se intercom O lesi foi mea: Talofa iina? Faapea?
- Tagaʻi foʻi: Faʻataʻitaʻiga o gaioiga phatic