Anotusi
- Uiga o pseudosciences
- Pseudoscience vs. saienisi
- Mafaufauga taupulepulega leaga
- Faʻataʻitaʻiga o pseudosciences
- Pseudos Scientific talitonuga
O le faalauiloaga O i latou na faiga poʻo talitonuga e faʻaalia o ni saienisi ae e le tali atu i se lelei suʻesuʻega metotia pe le mafai ona faʻamaonia e le metotia faʻasaienisi. O lesi foi mea: acupuncture, astrology, numerology, alkaline taumafataga.
E ui e le mafai ona faʻaseseina le saienisi (e le mafai ona faʻafitia), e faʻaaoga e faʻamatalaga faʻasaienitisi e puipuia ai faʻailoga e leai ni faʻamaoniga faʻapitoa. E masani ona faʻamaonia e le sosaiete, e ui o le tele o taimi e leai ni faʻavae ma ni mafaufauga.
O le upu pseudoscience o loʻo iai se moliaga le lelei, ona e taʻu mai ai o loʻo faʻaalia se mea o le saienisi aʻo le leai. O lesi foi mea: i luga o le vailaʻau tulaga, pe a iai ni aʻafiaga poʻo ni penefiti e mafua mai i nisi o faʻataʻitaʻiga e aunoa ma le faʻamalosia faʻamaoniga.
E tele faʻataʻitaʻiga o aʻoaʻoga, metotia, ma talitonuga e taua o faʻamaoniga. Latou te faʻatupuina tagata faʻalogologo i le lalolagi atoa.
- E mafai ona fesoasoani ia te oe: Saienisi masani
Uiga o pseudosciences
- Latou te aofia ai vaega eseese o le olaga o le tagata ma e faʻavae i luga o faʻataʻitaʻiga, poto masani ma talitonuga.
- O nisi e saili e tali atu i tulaga poʻo gasegase o le tino poʻo le mafaufau o le tagata soifua, o isi e taumafai e faʻamatala uiga o le natura.
- E le mafai ona faʻaogaina se metotia faʻasaienisi ia latou. O faʻamatalaga e le maua mai i le faʻamaoniaina o se manatu faʻavae ma lona autu o suʻesuʻega e le mafai ona faia i se faʻasaienisi suʻesuʻega e faʻamaonia ai.
- Latou te matele lava i le faʻaaogaina o molimau filifilia.
- Latou te faʻamoemoe i mea faʻalelalolagi poʻo mataupu e le talafeagai e lagolagoina a latou talitonuga.
- O nisi e faʻavae i luga o masaniga maloloina poʻo agaifanua e mafai ona lelei i nisi auala ma mo nisi tagata.
- E le tatau ona fenumiai i latou ma le saienisi ma e manaʻomia le i ai o faʻamatalaga i mataupu uma e iloa ai ona aʻafiaga ma iʻuga.
- E mafai ona latou mafua ai afaina e pei o le lafoaʻia o togafitiga faʻafomaʻi.
Pseudoscience vs. saienisi
Ua finau mai le aufaʻasese o faʻamatalaga pepelo, o se taumafaiga e faia ma le loto i ai e tuʻuina ia samoa ma faʻamaonia faʻasaienisi i luga o tulaga tutusa. E le pei o saienisi, i pseudosciences o le mea lava e tasi o le suʻesuʻega e mafai ona ese le tali mai.
Faʻafomaʻi o le saienisi e tele fesuiaʻi ma pseudosciences, talu ai o loʻo i ai le tele o fesuiaʻiga togafitiga faʻafomaʻi ma faʻamaʻi e togafitia. Ole tele o togafitiga e iai faʻasolo tapulaʻa ma faʻavae ma apili ile lagona o tagata o loʻo faʻaumatia. O lesi foi mea: kanesa togafitiga fofo.
I tausaga talu ai nei, o malo, iunivesite ma saienitisi polofesa faʻasalalau faʻamatalaga ma faʻalauiloa faʻasalalauga i totonu o le faitau aofai o tagata e uiga i le eseʻesega i le va o saienisi ma aʻoaʻoga pepelo ina ia mafai ai e tagata ona iloa ma filifili.
- E mafai ona fesoasoani ia te oe: Empirical Saienisi
Mafaufauga taupulepulega leaga
O taupulepulega taupulepulevale leaga o isi talitonuga i pulega aloaia o finau faapea o malo ma vaega o malosiaga e faaseseina tagatanuu e uiga i nisi o mataupu. O lesi foi mea: o le taunuʻu mai o le tamaloa i le masina, o aʻafiaga o le faʻaaogaina o tui poʻo le nanaina o le kanesa fofo.
O nei aʻoaʻoga faʻasaienitisi o loʻo maua i matata faʻafomaʻi ma faʻasaienisi, ma ua taliaina lautele. O nisi manatu e uiga i le paneta Lalolagi o:
- Le Flat Earth Society. Fai mai o le Lalolagi e mafolafola ma foliga pei o se disk.
- Ufology. Na te suʻesuʻeina UFO ma tausisi o vaega eseese e taofi le talitonuina o latou foliga vaaia.
- Talitonuga i le lalolagi gaogao. O loʻo faʻamaonia mai i totonu ole lalolagi paneta o loʻo iai lalo lalolagi.
- Tafatolu Bermuda. E faʻamaonia ai le i ai o se eria i le Vasa Atalani lea e i ai le leiloa ma le le mafaamatalaina sami sami.
Faʻataʻitaʻiga o pseudosciences
- Fetu i fetu. Suesueina o le sootaga i le va o tulaga o paneta, fetu, satelite ma uiga o tagata.
- Cerealology. Suʻesuʻega o liʻo e aliali mai i avanoa tetele ma o loʻo i ai se ofoofogia sili ona lelei ma symmetry.
- Cryptozoology. Suesueina o manu e taʻua o cryptics, pei o le Loch Ness Monster poʻo le chupacabra.
- Numera Suesuega natia o numera e fuafua ai uiga o tagata.
- Faʻapitoa Suesueina o extrasensory phenomena i le va o tagata ola, pei o telepathy, clairvoyance, telekinesis.
- Psychoanalysis. Suesuega e lagolagoina ai le taua o gaioiga ia e toe taofiofia ma le le iloa ma tuʻuina i se tulaga o le faʻatali poʻo le leiloa.
- Dowsing Suesueina o se uiga e ono mafai e nisi tagata ona malamalama i moliaga eletise.
- Ata. Suesueina o uiga o se mataupu e ala i le matauina o ana tusitusiga.
- Iridology. Metotia e faʻamautuina ai o faʻaletonu uma o le tino e mafai ona maua i le sailia o suiga i le lanu o le iris o mata.
- Homeopathy. Metotia e lagolagoina le faʻamaloloina o nisi faʻamaʻi ala i le tautala faʻaaogaina o laʻititi inumaga o artisanal sauniuniga.
- Feng shui Harmonization metotia e faʻavae i luga o le fa elemeni (vai, lalolagi, afi, ea) e fesoʻotaʻi ma le fealofani o se faapitoa fale poʻo le avanoa mo le saʻo faʻasalalau o le malosiaga.
- Paʻu Paʻu. Metotia faʻavae e faʻavae i luga o le suʻesuʻega o laina o lima.
- Biomagnetism. Metotia o le faʻamaloloina o faʻamaʻi e ala i le faʻaaogaina o magnets.
- Siamani Fou Faʻafomai. Seti o faʻataʻitaʻiga e folafola ai le faʻamaloloina o le tele o faʻamaʻi.
Pseudos Scientific talitonuga
- Physiognomy. Theory o loʻo taua ai mai le faʻamaoniga o le tino o se tagata e mafai ona iloa o latou uiga.
- Phrenology. O le talitonuga o loʻo taua ai e iai se uiga taua poʻo se mafaufau e maua i se vaega o le faiʻai.
- Cosmic aisa manatu. Theory o loʻo taua ai o le aisa o le faʻavae o mea uma i le atulaulau.
- Le masina lona lua. O le talitonuga e faʻamaonia ai le iai o le masina lona lua e tusa ma le 3,570 kilomita le mamao mai le Lalolagi.
- Foafoaga. O le talitonuga e faapea o le atulaulau na faia e le Atua.
- Tagata O le talitonuga o loʻo taua ai, o foliga o se tagata, e mafai ona avea ma faʻailoga o le ituaiga tagata e ia latou.
- Mulimuli ma: Fouvalega Faʻasaienisi