Anotusi
O mea ola e mafai ona toe gaosia i auala eseese. O le toe gafa o feusuaiga O le tasi lea faʻailoga uiga maualuga o manu ma isi maualalo ma laʻau. O le uiga lea o tuufaatasiga o lua gametes, tasi le tane ma le tasi le fafine, lena ina ua maeʻa faʻatupuina amataina se embryo.
Ae ui i lea, i le evolusione sili atu anamua tagata pei o siama, yeasts, algae, fungus ma nisi ituaiga o laʻau, e masani lava i toe gaosia faʻatasi.
Lona uiga o lena gametes mai matua eseʻese e le faʻalavelave, ae o loʻo iai se masini e faʻatupu ai leisi mai se tagata toʻatasi.
Ituaiga o faʻafouina asexual
O se tasi o nei auala o bipartition poʻo le binary vission. Lenei e masani a meaola faigofie unicellular, pei o siama, ma faʻapea e vaevaeina sela taʻitasi i le lua, pe a maeʻa faʻaluaina ma vaevaeina o lona tupuʻaga mea. Atonu e iai foi tele vaevaega.
O le isi avanoa o le fuamoa poʻo le fuga. O le uiga foi lea o totoga tasi sela pei o le fefete, ma o le a le mea e tupu o le evagination cytoplasmic, pei o se tatupu, lea ina ua maeʻa mauaina le tupuʻaga mea na aveʻesea mai le sela na mafua mai ai.
Tele o laʻau mafai mafai faʻatele asexually e vaeluaina mai tipi, rhizome, matauila poʻo stolons, ia avea "yolks" poʻo le tuputupu aʻe meristems i vaega eseese o lona fausaga.
O le sipelaga o se faʻalauteleina foi lautele salalau faʻafouina faiga i tagata ola. E aofia ai le mitotic fausiaina o faʻapitoa sela fanautama (spores), e masani ona saunia i puipui puipui, e mautinoa ai lo latou ola e oʻo lava i siosiomaga ma tulaga le lelei. Lenei faiga e taatele i totonu limulimu ma le pulou, i le mulimuli o loʻo iai taimi faʻapitoa faʻapitoa e pei ole sporangia, o loʻo iai spore.
O le parthenogenesis, i lea o se tagata fou na fausia mai le atinaʻeina o le faʻamaonia fafine feusuaʻiga sela, e mafai ona mafaufauina, i se tasi ala, se ituaiga o toe gaosia faʻateleina.
Tele o tagata ola ei ai le vaega o le toe gaosia faʻatasi ma le isi ma feusuaʻiga toe fanaina io latou olaga atoa. O a uma tuʻaiga o le toe gaosia o tama e leai se mea e tutusa ai o latou e gaosia tagata taʻitasi genetically tutusa ma le tasi na amataina latou.
Nei o ni faʻataʻitaʻiga o soifuaga fomu amata mai asexual toe gaosia:
- Faifaatoaga tootoo fale gaosi suka mo le gaosia o suka
- Faifaatoaga pateta
- Kolone faʻamaʻi i le Petri ipu
- Toe faʻafouina o se starfish, mai se tasi o ona lima
- Toe gaosia o le hydra
- Faatoʻaga aniani
- Faifaʻatoʻaga Orchid
- Faifaʻatoaga teuteuina potus
- Totoina teuteu o vai vai
- Toe gaosia o protozoa
- Faifaatoaga galueaina
- Vine ola
- Toe gaosia o le iniseti laʻau
- Faʻatūina o vaomatua o willows ma popla
- Faʻavaeina o faʻafanua o le ea i luga o isi laʻau
- Cactus faʻateleina
- Faʻavaeina o limu i totonu o vaituloto
- Faifaatoaga Strawberry
- Kolisi fefete
- Gladiolus galueaina